Tenkis Davası Nedir? Tenkis Davası Nasıl Açılır?
Tanım ve Amacı
Tenkis davası, miras bırakanın tasarruf edebileceği kısmı aşarak saklı payları zedelemesi durumunda, saklı paylı mirasçılar tarafından açılan bir davadır. Bu dava, saklı payların korunmasını sağlamak amacıyla açılır ve miras bırakanın gerçekleştirdiği tasarrufların iptali veya azaltılması yoluyla saklı paylı mirasçının hakkının korunmasını amaçlar.
Saklı Paylı Mirasçılar
Saklı paylı mirasçılar, miras bırakanın tasarruf edemeyeceği kısmı koruma altına alınan yasal mirasçılardır. Bu mirasçılar şunlardır:
- Altsoy: Yasal miras payının yarısı saklı paydır.
- Ana ve baba: Yasal miras payının dörtte biri saklı paydır.
- Sağ kalan eş: Altsoy veya ana ve baba zümresiyle birlikte mirasçı olması durumunda yasal miras payının tamamı, diğer hallerde yasal miras payının dörtte üçü saklı paydır.
Tenkise Tabi Kazandırmalar
Tenkis davasında, aşağıdaki kazandırmalar ölüme bağlı tasarruflar gibi tenkise tabidir:
- Miras bırakanın, mirasçılık sıfatını kaybeden yasal mirasçıya miras payına mahsuben yaptığı sağlararası kazandırmalar.
- Geri verilmemek kaydıyla altsoya malvarlığı devri veya borçtan kurtarma yoluyla yaptığı kazandırmalar.
- Alışılmışın dışında verilen çeyiz ve kuruluş sermayesi.
- Miras haklarının ölümden önce tasfiyesi maksadıyla yapılan kazandırmalar.
- Miras bırakanın serbestçe dönme hakkını saklı tutarak yaptığı bağışlamalar ve ölümünden önceki bir yıl içinde adet üzere verilen hediyeler dışında yaptığı bağışlamalar.
- Miras bırakanın saklı pay kurallarını etkisiz kılmak amacıyla yaptığı açık olan kazandırmalar.
Tenkis Davasının Açılması
Tenkis davası açma hakkı, saklı paylarının zedelendiğini öğrenen mirasçılar tarafından kullanılır. Bu davanın açılma süreleri ise şunlardır:
- Mirasçılar, saklı paylarının zedelendiğini öğrendikleri tarihten itibaren 1 yıl içinde dava açmalıdır.
- Vasiyetnamelerde, açılma tarihinden itibaren 10 yıl içinde dava açılabilir.
- Diğer tasarruflarda, mirasın açılması tarihinden itibaren 10 yıl içinde dava açılmalıdır.
- Bir tasarrufun iptali bir öncekinin yürürlüğe girmesini sağlarsa, süreler iptal kararının kesinleşmesi tarihinde işlemeye başlar.
Tenkis Davasında Usul ve Sıra
Tenkis yapılırken belirli bir sıraya uyulması gereklidir:
- Önce ölüme bağlı tasarruflar tenkis edilir.
- Bu yetmezse, en yeni tarihlisinden en eskisine doğru geriye gidilmek üzere sağlararası kazandırmalar tenkis edilir.
- Kamu tüzel kişileri ile kamuya yararlı dernek ve vakıflara yapılan ölüme bağlı tasarruflar ve sağlararası kazandırmalar en son sırada tenkis edilir.
Örnek Bir Durum
Örneğin, bir miras bırakanın üç çocuğu olduğunu ve mirasının yarısının saklı pay olarak belirlenmiş olduğunu düşünelim. Miras bırakan, vasiyetnamesinde mirasının tamamını bir hayır kurumuna bağışlamış olsun. Bu durumda, çocuklar saklı paylarının zedelendiğini iddia ederek tenkis davası açabilirler. Mahkeme, önce vasiyetnameyi inceleyerek hayır kurumuna yapılan bağışı tenkis eder ve çocukların saklı paylarını korur.
İflas ve Alacaklıların Durumu
Eğer saklı paylı mirasçı iflas etmişse ve iflas dairesi ya da alacaklılar mirasın geçtiği tarihte ödemeden aciz belgesi bulunuyorsa, alacaklılar saklı paylı mirasçının yerine tenkis davası açabilirler. Aynı şekilde, mirasçılıktan çıkarılan kişi itiraz etmezse, iflas idaresi veya alacaklılar da tenkis davası açabilirler.
Saklı Payın Korunması
Tenkis davasının amacı, miras bırakanın gerçekleştirdiği tasarruflarla saklı paylı mirasçıların haklarının zedelenmesini önlemektir. Bu dava, miras bırakanın iradesine aykırı olarak saklı pay kurallarının ihlal edilmesini engeller ve saklı payların korunmasını sağlar.
Detaylı bilgi almak için Hukuk Büromuz ile iletişime geçiniz. İletişime geçmek için tıklayınız.
